علوم غیر‌زیستی دریا
شیوا محمدی شمس آبادی؛ حکیمه امانی پور؛ صدیقه بطالب‌لویی؛ سیدحسین روشان
چکیده
در این مطالعه به‌منظور بررسی رژیم هیدرولوژیکی و تعیین نیاز جریان زیست‌محیطی رودخانه‌ی بشار در ایستگاه هیدرومتری پاتاوه از روش‌های هیدرولوژیکی (تنانت، تسمن و انتقال منحنی تداوم جریان) و روش‌های هیدرولیکی (محیط خیس شده) استفاده گردید. بدین‌منظور از داده‌های جریان رودخانه در دوره آماری 1399-1376 بهره گرفته شد. در ابتدا همگنی و نرمال‌بودن ...
بیشتر
در این مطالعه به‌منظور بررسی رژیم هیدرولوژیکی و تعیین نیاز جریان زیست‌محیطی رودخانه‌ی بشار در ایستگاه هیدرومتری پاتاوه از روش‌های هیدرولوژیکی (تنانت، تسمن و انتقال منحنی تداوم جریان) و روش‌های هیدرولیکی (محیط خیس شده) استفاده گردید. بدین‌منظور از داده‌های جریان رودخانه در دوره آماری 1399-1376 بهره گرفته شد. در ابتدا همگنی و نرمال‌بودن داده‌ها با آزمون‌های ران تست و کلوموگروف-اسمیرنوف بررسی شد. سپس خصوصیات هیدرولوژیکی جریان در نرم‌افزار IHA محاسبه گردید. درنهایت با روش‌های مذکور جریان زیست‌محیطی برای ایستگاه موردنظر محاشبه شد. نتایج این تحقیق نشان داد که دبی جریان حداقل یک تا 90 روزه کاهش داشته است و دوره‌ی تداوم برای جریان حداقل سالانه افزایش داشته که می‌تواند با ادامه این روند در آینده تهدیدی برای حیات گیاهان و جانوران اکوسیستم رودخانه بشار باشد. نتایج حاصل از روش تنانت نشان می‌دهد که جریان زیست‌محیطی برای نیمه پرآبی و دوره کم آبی به‌ترتیب 3/99 و 11/97 مترمکعب بر ثانیه است. همچنین تعیین جریان زیست‌محیطی به روش تسمن بیانگر این‌است که در فصل کم آبی و همین‌طور نیمه‌ی اول دوره‌ی پرآبی نیاز زیست‌محیطی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و باید جهت جلوگیری از تخریب اکوسیستم رودخانه این میزان جریان حفظ شود. در روش انتقال منحنی تداوم جریان نیاز جریان زیست‌محیطی در کلاس A (طبیعی)، 69/60 درصد، در کلاس B (اندکی تغییریافته) 50/10 درصد، در کلاس C (نسبتاً تغییر یافته) 37/80درصد، در کلاس D (تا حد زیادی تغییر یافته) 29/70 درصد، در کلاس E (به شدت تغییر یافته) 24/20درصد و در کلاس F (به طرز بحرانی تغییر یافته) 20/10به‌دست آمد. براساس این روش، جریان در کلاس C در حدود 72/54مترمکعب بر ثانیه به‌عنوان جزیان زیست‌محیطی انتخاب گردید. سری جریان زیست‌محیطی در کلاس C بیانگر کاهش دبی جریان با گذشت زمان است. براساس روش هیدرولیکی محیط خیس شده میزان نیاز جریان زیست‌محیطی حدود 20/6 درصد MAR به‌دست آمد.